[Tự học Python] Cấu trúc của một chương trình trong Python

Trong bài viết này, bạn sẽ tìm hiểu về cách xây dựng cấu trúc và định dạng hoàn thiện các chương trình python của bạn.

1. Câu lệnh trong Python

Nhìn chung, trình thông dịch đọc và thực thi các câu lệnh theo dòng, tức là thực thi một cách lần lượt. Mặc dù, có một số câu có thể thay đổi hoạt động này như câu lệnh có điều kiện.
Hầu như các câu lệnh trong python được viết theo định dạng mà một câu lệnh chỉ được viết trong một dòng duy nhất. Trình thông dịch coi “ký tự dòng mới” là kết thúc của một lệnh. Tuy nhiên, viết nhiều câu lệnh trên mỗi dòng là điều khả thi như bạn có thể thấy dưới đây.
Ví dụ:

print('Welcome to Cafedev - Nơi chia sẻ thông tin cho developer')  

Kết quả

Welcome to Cafedev - Nơi chia sẻ thông tin cho developer

Ví dụ 2:

# Example 2 
  
x = [1, 2, 3, 4] 
  
# x[1:3] means that start from the index  
# 1 and go upto the index 2 
print(x[1:3])   
  
""" In the above mentioned format, the first  
index is included, but the last index is not 
included."""

Kết quả:

[2, 3]

2. Nhiều câu lệnh trên mỗi dòng 

Chúng ta cũng có thể viết nhiều câu lệnh trên mỗi dòng, nhưng nó không tốt vì nó làm giảm khả năng đọc code. Cố gắng tránh viết nhiều câu trong một dòng. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể viết nhiều dòng bằng cách chấm dứt một câu với sự trợ giúp của dấu ‘;’. Trong trường hợp này, dấu ‘;’ được sử dụng như là dấu kết thúc một câu lệnh.
Lấy ví dụ, hãy xem xét code sau đây.

# Example 
  
a = 10; b = 20; c = b + a 
  
print(a); print(b); print(c) 

Kết quả:

10
20
30

3. Tiếp tục dòng để tránh cuộn trái và cuộn phải

Một số câu lệnh có thể rất dài và có lẽ sẽ buộc bạn phải cuộn màn hình sang trái và phải thường xuyên. Bạn có thể điều chỉnh code của mình theo cách mà không phải cuộn nhiều. Python cho phép bạn viết một câu lệnh trong nhiều dòng, còn được gọi là tiếp tục dòng. Đồng thời, tiếp tục dòng cũng tăng cường khả năng đọc code.

# Bad Practice as width of this code is too much.
 
#code
x = 10
y = 20
z = 30
no_of_teachers = x
no_of_male_students = y
no_of_female_students = z
 
if (no_of_teachers == 10 and no_of_female_students == 30 and no_of_male_students == 20 and (x + y) == 30):
    print('The course is valid')
 
# This could be done instead:
 
if (no_of_teachers == 10 and no_of_female_students == 30
    and no_of_male_students == 20 and x + y == 30):
    print('The course is valid')

4. Các loại tiếp tục dòng

Nhìn chung, có hai loại tiếp tục dòng

• Tiếp tục dòng ẩn
  Đây là kỹ thuật đơn giản nhất trong việc viết một câu lệnh kéo dài nhiều dòng.
  Bất kỳ câu lệnh nào chứa dấu mở ngoặc đơn (‘(‘), dấu mở ngoặc vuông (‘[‘) hoặc dấu mở ngoặc nhọn (‘{‘) được coi là không đầy đủ cho đến khi gặp phải tất cả dấu đóng ngoặc đơn, dấu đóng ngoặc vuông và dấu đóng ngoặc nhọn. Đến lúc đó, câu lệnh có thể được ẩn tiếp tục vượt qua nhiều dòng mà không có lỗi.
  Ví dụ:

  
# The following code is valid 
a = [ 
    [1, 2, 3], 
    [3, 4, 5], 
    [5, 6, 7] 
    ] 
  
print(a) 

Kết quả:

[[1, 2, 3], [3, 4, 5], [5, 6, 7]]

Ví dụ 2:

# The following code is also valid 
  
person_1 = 18
person_2 = 20
person_3 = 12
  
if ( 
   person_1 >= 18 and
   person_2 >= 18 and
   person_3 < 18
   ): 
    print('2 Persons should have ID Cards') 

Kết quả:

2 Persons should have ID Cards

• Tiếp tục dòng hiện
  Nối dòng hiện được sử dụng chủ yếu khi không thể áp dụng nối dòng ẩn. Trong phương pháp này, bạn phải sử dụng một ký tự để giúp trình thông dịch hiểu rằng câu lệnh cụ thể đang kéo dài hơn một dòng.
  Dấu gạch chéo ngược (\) được sử dụng để chỉ ra rằng một câu lệnh kéo dài hơn một dòng. Vấn đề cần lưu ý là dấu (“) phải là ký tự cuối cùng trong dòng đó, ngay cả dấu cách cũng không được phép.
  Xem ví dụ sau để rõ hơn:

x = \ 
    1 + 2 \ 
    + 5 + 6 \ 
    + 10
  
print(x) 

Kết quả:

24

5. Comment trong Python

Viết các comment trong code rất quan trọng và chúng giúp khả năng đọc code và cũng cho biết thêm thông tin về code. Nó giúp bạn viết thêm chi tiết về một câu lệnh hoặc một đoạn code. Trình thông dịch bỏ qua các comment ​​và không tính chúng trong các lệnh. Trong phần này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách viết comment trong Python.
Các biểu tượng được sử dụng để viết comment bao gồm dấu hash (#) hoặc 3 dấu ngoặc kép (“””). Dấu hash được sử dụng trong việc viết các comment dòng đơn không trải dài nhiều dòng. Dấu ngoặc kép ba lần được sử dụng để viết comment nhiều dòng. Ba dấu ngoặc kép ba lần để bắt đầu comment và ba dấu ngoặc kép nữa để kết thúc comment.
Hãy xem xét các ví dụ sau:

Ví dụ 1

####### This example will print Hello World ####### print('Hello World')  # This is a comment 

Ví dụ 2

""" This example will demonstrate  
    multiple comments """
  
""" The following 
    a variable contains the  
    string 'How old are you?' 
"""
a = 'How old are you?'
  
""" The following statement prints 
    what's inside the variable a  
"""
print(a) 

Lưu ý 

Phải nhớ rằng dấu hash (#) bên trong một chuỗi không làm cho nó trở thành một comment. Hãy xem xét ví dụ sau đây để trình diễn.

""" The following statement prints the string stored 
    in the variable """
  
a = 'This is # not a comment #'
print(a) # Prints the string stored in a 

6. Khoảng trắng

Các ký tự khoảng trắng phổ biến nhất là:

KÝ TỰ	CODE ASCII	BIỂU HIỆN BẰNG CHỮ
space	32 (0x20)	”
tab	9 (0x9)	‘\ t’
dòng mới	10 (0xA)	‘\ N’

* Bạn có thể tham khảo Bảng ASCII bằng cách nhấp vào đây .

Trình thông dịch Python hầu như không yêu cầu khoảng trắng và bỏ qua nó. Khi nơi một câu lệnh kết thúc và câu lệnh tiếp theo bắt đầu rõ ràng, khoảng trắng có thể được bỏ qua. Đây thường là trường hợp khi có các ký tự không chữ và số đặc biệt.

Ví dụ 1:

# This is correct but whitespace can improve readability 
  
a = 1-2  # Better way is a = 1 - 2 
  
print(a) 

Ví dụ 2:

# This is correct 
# Whitespace here can improve readability. 
x = 10
flag =(x == 10)and(x<12) 
print(flag) 
  
""" Readable form could be as follows 
x = 10 
flag = (x == 10) and (x < 12) 
print(flag) 
"""
  
# Try the more readable code yourself 

Khoảng trắng là điều cần thiết trong việc tách các từ khóa khỏi các biến hoặc các từ khóa khác. Hãy xem xét ví dụ sau.

x = [1, 2, 3] 
y = 2
  
""" Following is incorrect, and will generate syntax error 
a = yin x 
"""
  
# Corrected version is written as 
a = y in x 
print(a) 

Khoảng trắng khi lùi dòng.
Cú pháp của Python khá dễ dàng, nhưng bạn vẫn phải cẩn thận khi viết code. Việc lùi dòng cũng được sử dụng khi viết code trong python.
Khoảng trắng trước một câu lệnh có vai trò quan trọng và được sử dụng trong việc lùi dòng. Nó có thể có một ý nghĩa khác. Hãy thử một ví dụ.

print('foo') # Correct 
  
   print('foo') # This will generate an error 
  
# The error would be somewhat 'unexpected indent' 

Các khoảng trắng ở đầu dòng được sử dụng để xác định nhóm các câu lệnh như trong các vòng hoặc cấu trúc điều khiển, v.v.
Ví dụ:

x = 10
  
while(x != 0):   
 if(x > 5):   # Line 1 
  print('x > 5')  # Line 2 
 else:        # Line 3 
  print('x < 5') # Line 4 
 x -= 2       # Line 5 
  
""" 
Lines 1, 3, 5 are on same level 
Line 2 will only be executed if if condition becomes true. 
Line 4 will only be executed if if condition becomes false. 
"""

Kết quả:

x > 5
x > 5
x > 5
x < 5
x < 5

• Full series tự học Python từ cơ bản tới nâng cao tại đây nha.
• Ebook về python tại đây.

Nếu bạn thấy hay và hữu ích, bạn có thể tham gia các kênh sau của cafedev để nhận được nhiều hơn nữa:

• Group Facebook
• Fanpage
• Youtube
• Instagram
• Twitter
• Linkedin
• Pinterest
• Trang chủ

Chào thân ái và quyết thắng!